نقش مطالب آموزشی
آخرین بخش و مؤلفه در درون سطح طرح درسی به نقش مطالب آموزشی در نظام آموزشی تعلق دارد. آنچه به واسطه ی اهداف، محتوا (یعنی برنامه ی درسی)، فعالیت های معلم و زبان آموز مشخص می شود، بیانگر عملکرد مطالب آموزشی در آن نظام است. برنامه ی درسی معرف محتوای زبانی از لحاظ عناصر زبانی – ساخت ها، موضوع ها، مفاهیم، نقش ها – یا در مواردی، تکالیف یادگیری است (به جانسون (Johnson، ۱۹۸۲)، پرابهو (Prabhu، ۱۹۸۳) رجوع کنید). همچنین برنامه درسی معرف اهداف یادگیری زبانی از لحاظ مهارت های صحبت کردن، شنیدن، خواندن، با نوشتن است. مطالب آموزشی به نوبه ی خود مشخص کننده ی محتوای موضوع درسی (حتی اگر برنامه ی درسی ای وجود نداشته باشد) است، و میزان دربرگیری عناصر موجود در برنامه درسی، اختصاص دادن زمان مقتضى، توجه، و تفصیل مورد نیاز برای برخی عناصر یا تکالیف برنامه ی درسی را، معین میکند. همچنین مطالب آموزشی اهداف یادگیری روز به روز را که روی هم اهداف اصلی برنامه درسی را می سازند، تصریح می کند. آن مطالب آموزشی که بر این فرض طراحی شده اند که یادگیری از طرف معلم شروع شده و توسط او نظارت می شود، مستلزم نیازهای متفاوتی از آن مطالب آموزشی است که در جهت خودآموزی زبان آموزان یا تدریس گروهی ساخته شده اند. برخی از روش ها نیازمند استفاده آموزشی از مطالب موجود، مطالب جدید، و وسایل کمک آموزشی هستند. برخی دیگر، مطالب آموزشی ’’مقاوم در برابر معلم‘‘ را اتخاذ می کنند که حتی معلمان آموزش ندیده با آشنایی ناقص با زبان مقصد می توانند آنها را تدریس کنند. بعضی از مطالب، نیازمند معلمین آموزش دیده به طور خاص هستند که توانش زبانی شبه بومی زبان در زبان مقصد داشته باشند. برخی مطالب به نحوی طراحی شده اند که جایگزین معلم شوند، و در نتیجه یادگیری به طور مستقل حادث شود. بعضی مطالب، الگوهای تعاملی گوناگونی را در کلاس درس دیکته می کنند؛ برخی دیگر از تعامل کلاس درسی اجتناب می کنند؛ و بعضی دیگر تعامل بین معلم و زبان آموز، و زبان آموز و زبان آموز را نادیده نقش مطالب آموزشی در یک روش یا نظام آموزشی نمایانگر تصمیمات اتخاذ شده درباره ی هدف اصلی مطالب (برای مثال، ارائه ی محتوای درس، تمرین محتوا، تسهیل کردن ارتباط بین زبان آموزان، یا قادر ساختن زبان آموزان به تمرین محتوا بدون کمک معلم)؛ یا شکل مطالب آموزشی (یعنی، کتاب درسی، وسایل شنیداری – بصری، نرم افزار کامپیوتری)؛ ربط مطالب با در منابع درون داد (یعنی، آیا مطالب به منزله منبع اصلی درون داد استفاده می شود یا فقط یک جزء کوچک از آن است)؛ و توانایی های معلم (برای مثال، تسلط او در زبان یا میزان آموزش و تجربه ی او) است.
یک طرح درسی معین برای یک نظام آموزشی میتواند متضمن مجموعه مشخصی از نقشها برای مطالب آموزشی در جهت پشتیبانی از برنامه درسی و معلمین و زبان آموزان باشد. برای مثال، نقش مطالب آموزشی در درون یک روش نقشی / ارتباطی را می توان به صورت زیر مشخص کرد:
ا- مطالب آموزشی بر روی توانایی های ارتباطی تعبیر کردن، بیان کردن، و مذاکره کردن تأکید خواهد داشت.
۲- مطالب آموزشی تأکید بر تبادل اطلاعاتی خواهد داشت که قابل فهم، مربوط، و جذاب باشند و نه فقط ارائه صورت دستوری.
۳- مطالب آموزشی شامل انواع مختلف متون و رسانه های گوناگون خواهد بود که زبان آموزان می توانند برای رشد توانش زبان خود از طریق انجام انواع مختلفی از تکالیف و فعالیتها بهره بجویند.
در مقایسه روشن می شود که نقش مطالب آموزشی در یک نظام آموزش انفرادی می تواند ویژگی های زیر را داشته باشد:
۱۔ مطالب آموزشی اجازه می دهد تا زبان آموزان بسته به سرعت یادگیری خودشان پیشرفت کنند.
۲- مطالب آموزشی سبک های مختلف یادگیری را دخیل می کند.
۳- مطالب آموزشی باعث ایجاد موقعیت هایی برای مطالعه و کاربرد مستقل می شود.
۴- آموزشی باعث ایجاد موقعیت هایی برای خودارزیابی و پیشرفت در یادگیری می شود.
فرض بر این است که محتوای یک روش مانند ‘یادگیری مشاوره ای’ محصول علایق زبان آموزان باشد، چرا که خود زبان آموزان، موضوع درسی خودشان را تعیین می کنند. در این مفهوم مشخص می شود که هیچ محتوای زبانی یا مطالب آموزشی مشخص شده در این روش وجود ندارد. از سوی دیگر، ‘یادگیری مشاوره ای’ به نیاز تسلط زبان آموز بر برخی از سازوکارهای زبانی – از قبيل، واژگان، دستورزبان، و تلفظ – اذعان دارد. ‘یادگیری مشاوره ای’ این موارد را در خارج از نقش اصلی معلم به عنوان مشاور می داند. بنابراین، یادگیری مشاوره ای استفاده از سازوکارهای تدریسی و دیگر مطالب برنامه ریزی را مطرح می کند تا بدین واسطه یادگیری برخی از جنبه های مکانیکی در زبان را پشتیبانی کند و در نتیجه معلم برای عملکرد به عنوان مشاور یادگیری آزاد بماند.
