ترجمه متن انگلیسی به فارسی و برعکس:

در ترجمه متن انگلیسی به فارسی نکاتی را باید مورد توجه داشت که گاه بسیار کوچک هستند ولی تاثیرات زیادی به مفهوم و وفاداری به متن انگلیسی زبان دارد. مواردی همچون به روان بودن جملات و وفاداری به متن انگلیسی از اهمبت بسیار بالایی برخوردار است.

در ترجمه علاوه بر سلیس بودن و زیبایی متن باید کاملا به متن وفادار ماند، گاهی برای سلیس تر شدن جملاتی به متن اضافه می شوند که این کار درستی نیست.

نکته ای که باید بدا توجه کرد قواعد نگارشی در ادبیات انگلیسی و گرامر زبان انگلیسی است، به عبارت دیگر فقط با دانستن دایره واژگانی وسیع نمی شود یک متن را به انگلیسی و یا به فارسی ترجمه کرد.

برای یک ترجمه خوب و روان باید علاوه بر تسلط کافی به زبان مقصد، بر زبان مبدا نیز تسلط داشت. قبل از باید ساختار شناسی اولین گام برای ترجمه است و بعد از آن واژه گان و شناسایی مفهوم واژه ها  و در نهایت به ریخت شناسی جمله ها باید شناخت کافی به دست آورد.

شروع کار:

به این نکته دقت داشته باشید بهترین واحد برای ترجمه جمله است. انتخاب ترجمه کلمه به کلمه این مشکل را به وجود می آورد که یکپارچگی معنا و مفهوم از دست میرود و اگر پاراگراف استفاده شود امکان جا افتادن برخی جملات وجود دارد.

متن را یک دور بخوانید تا با متن آشنا شوید، اگر در ترجمه اول برای پیدا کردن نهاد و گزاره میروید و آن را ترجمه می کنید باید گفت کار شما منطقی است، شما با این کار تحلیل دستوری structural analysis جمله را رعایت کرده اید.

ولی این کار همیشه درست نیست زیرا بعضی از مفاهیم فقط در صورت آشنایی مترجم با فرهنگ و اصطلاحات  و همچنین با آشنایی حال و هوای نوشته میتواند به مفهوم درست برسد، به این روش تحلیل کلام discourse analysis گفته می شود.

کلمات:

جملات کوتاه را معمولا میتوان راحت به مفهوم آن رسید و ترجمه کرد، اما جملات بلند احتیاج به خوانش اولیه دارد و دور کلمات جدید و مفهم خط بکشید معانی مختلف آن را بیابید و معنی که اشاره نویسنده است را جدا کنید.

 همیشه در هنگام ترجمه یک فرهنگ لغت کامل همراه خود داشته باشید؛ بعضی کلمات در زبان انگلیسی در حالت ها و ترکیبات مختلف معانی متفاوتی دارد برای مثال کلمه Party به معنی مهمانی است.

این کلمه در عبارت French Socialist party به معنی حزب است و همچنین در عبارت  Third party معنی شخص می دهد. این بسیار مهم است که یک لغت نامه کامل در هنگام ترجمه موجود باشد تا بتوان مدام به آن رجوع کرد. البته بعضی ترکیبات یک اصطلاح را میسازند که در معنی کلمات هیچ تناسبی ندارند. به عنان مثال میتوان به اصطلاح let the cat out of the bag اشاره کرد که به معنی ” برملا شدن راز ” است.

 آشنایی با ضرب المثل های زبان است، این ضرب المثل ها حاوی پیامی برای نصیحت شخص و یا موعظه کردن آن استفاده می شود بیشتر آن ها را باید در خود فرهنگ آن کشور جستجو کرد و آموخت.

جمله:

اطلاع داشتن از سبک Style نوشته ای که در حال ترجمه هستید می تواند کمک بسیاری به شما بکند مثلا سبک نوشته می تواند رسمی، محاوره ای، علمی، طنز و … باشد.

گاهی ترجمه یک جمله و یا حتی یک پاراگراف ممکن است از یکپارچگی مناسبی برخوردار نباشد؛ در این مورد پیوستگی ساختاری Cohesion  بین جملات دچار اشکال است و از پیوستگی معنایی Coherence هم آسیب رسانده است. نشانه گذاری و استفاده درست از حروف ربط تا حدودی این مشکل را حل می کند.

چیدمان درست واژگان در کنار هم باید به دستور زبان مقصد دقت شود برای یک مثال ساده می توان گفت در جملات انگلیسی فعل در ابتدای جمله قرار می گیرد ولی در زبان فارسی فعل در انتهای جملات نوشته می شود، به عبارت دیگر باید تمامی عناصر جمله شناسایی شود و در جایگاه های مناسب خود قرار گیرند و نباید به شکل تحت الفظی ترجمه شود.

به ساختن جمله با فرم زبان مبدا تداخل ربانی Linguistic interference می گویند. به زبان ساده تر تداخل زبانی تاثیر زبان مبدا روی زبان مقصد را نشان می دهد که می توان گاهی مثبت و گاهی منفی باشد.

انواع تغییر در ترجمه

انواع تغییر در ترجمه به هفت دسته تقسیم می‌شود:

۱- قرض گرفتن borrowing در ترجمه

این نوع از ترجمه به معنای انتقال بدون تغییر جمله، اصطلاح یا واژه از زبان مبدأ به زبان مقصد است. مثل کلمات SMS، Bank، hotel، Stop و یا عبارت good-bye party و موارد مشابه دیگر که بیشترین تناظر صوری را دارند و ترجمه‌ی آن‌ها فقط تبدیل حروف انگلیسی به فارسی است. در این تغییر گاهی ترجمه‌ی واجی صورت می‌گیرد یعنی فقط نوع صداهای بین حروف تغییر می‌کند تا در زبان مقصد شکل بهتری داشته باشد؛ مانند؛ استوپ و استاپ و یا مسکو و ماسکو

۲- قرض گرفتن ترتیب کلمات claque در ترجمه متون

در این نوع از تغییر ترتیب قرارگیری کلمات حفظ می‌شود مانند An encyclopedia for children به معنای یک دائره‌المعارف برای کودکان

۳- ترجمه‌ی تحت‌اللفظی Literal translation

ترجمه‌ی لغت به لغت جمله در زبان مبدأ با حفظ ترکیب لغات طبق دستور زبان مقصد را ترجمه‌ی تحت‌اللفظی می‌گویند. سه مورد گفته‌شده در بالا ترجمه‌ی مستقیم Direct Translation نام دارند.

۴- ترجمه‌ی تبدیلی Transposition

در این نوع از ترجمه نقش دستوری کلمات در جمله‌ی مبدأ و مقصد متفاوت است؛ یعنی اگر یک کلمه در زبان مبدأ در قالب اسم باشد، ممکن است در زبان مقصد به شکل فعل یا صفت ظاهر گردد. تبدیل نقش دستوری در تمام زبان‌های دنیا امکان‌پذیر است.

۵- ترجمه‌ی تعدیلی modulation

این نوع از ترجمه علاوه بر اینکه، ترتیب واژگان و شکل دستور زبانی جملات از زبان مبدأ را به مقصد تغییر می‌دهد، بلکه دیدگاه و بیان نویسنده را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. برای مثال جمله‌ی Learning Russian is a difficult job به معنای «یادگرفتن زبان روسی کار دشواری است» می‌تواند به شکل «یادگرفتن زبان روسی کار ساده‌ای نیست» بازنویسی شود. درواقع مترجم با این کار در پی نزدیکی هرچه بیشتر جمله‌ی ترجمه‌شده با زبان مقصد است.

۶- ترجمه‌ی معادل‌نویسی Equivalence

این نوع از ترجمه بیشتر برای اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها کاربرد دارد. درواقع باکم و زیاد کردن واژگان و یا استفاده‌ی معادل آن‌ها در زبان مقصد، تناظر صوری را به حداقل می‌رسانیم و یا از بین می‌رود ولی در مقابل رسایی جمله به حداکثر می‌رسد. به‌عنوان‌مثال عبارت strike while the iron is hot را به شکل «تا تنور داغ است نان را بچسبان» ترجمه می‌کنیم.

۷- ترجمه‌ی فرهنگی Adaptation

برخی عبارات و اصطلاحات در زبان مقصد دارای هیچ معادلی نیستند و نویسنده ناچار است یا آن را بیافریند و یا از دیگر مسائل که نسبتاً با موضوع در یک‌جهت قرار دارند استفاده کند. مثلاً عبارت Acts of God را با توجه به ترجمه‌ی Equivalence می‌توانیم « سوانح طبیعی » ترجمه کنیم ولی در موادی که این معادل با موضوع ما همخوانی ندارد باید از واژگانی مثل « غضب الهی یا قهر طبیعت » استفاده کنیم. درواقع در این نوع از ترجمه، نزدیکی به فرهنگ و طرز فکر خواننده اهمیت ویژه‌ای دارد.

چهار نوع ترجمه‌ی آخر از موارد ذکر شده، از نوع ترجمه‌ی آزاد oblique translation هستند.

در انتهای کار بازهم لازم است ترجمه‌ی خود را بازخوانی و اصلاحات املایی و دستوری و علامت‌گذاری را روی متن خود اعمال نمایید.

 اگر علاقه مند به مطالعه بیشتر در مورد  زبان انگلیسی هستید، اینجا کلیک کنید