آموزش زبان محتوا محور ـ مبحث نقش محتوا در دیگر طرح های برنامه تحصیلی

زبان در برنامه درسی، طرحی برای آموزش زبان بومی بود که از توصیه های کمیسیون دولتی بریتانیا در اواسط دهه ۱۹۷۰ به وجود آمد. گزارش این کمیسیون، توصیه در توجه به خواندن و نوشتن در تمامی رشته های درسی در برنامه تحصیلی بود، و نه صرفا در رشته ای که زبان و ادبیات و علوم انسانی نامیده می شد. مهارت های زبانی به صورت موضوعات محتوایی تدریس می شد و نه صرفا توسط معلم زبان.

این گزارش آموزش آمریکا را نیز تحت تأثیر قرار داد و شعار “هر معلم، یک معلم انگلیسی است برای هر معلمی، شعار متداول و رایجی شد. این طرح مانند طرح های میان رشته ای دیگر، هرگز آن تأثیری را که طرفدارانش مشتاق آن بودند، در کلاس درس ایجاد نکرد.

با وجود این، متن های موضوعی درست شد که شامل تمرین هایی بود که زبان را مورد تمرین قرار می داد؛ و نیاز برای همکاری بین معلمین موضوعی و معلمین زبان مورد تأکید قرار گرفت. در برخی موارد، مطالب برنامه درسی تدوین شد که موضوع و اهداف آموزش زبان را باهم تلفیق کردند (از جمله پروژه آزمایشی ابتدایی سنگاپور در دهه ۱۹۷۰). متن های کلاس درسی علم، ریاضی و زبان را با هم ادغام کردند.

آموزش استغراقی نیز تأثیری شگرف بر روی نظریه آموزش محتوا محور داشت. آموزش استغراقی نوعی از آموزش زبان خارجی بود که در آن برنامه تحصیلی منظم از طریق زبان خارجی تدریس می شد.

در واقع، زبان خارجی ابزاری برای آموزش محتوا است؛ و خود موضوع آموزش نیست. بنابراین، برای مثال، کودک انگلیسی زبان وارد مدرسه ابتدایی می شد که در آن ابزار آموزش برای تمامی موضوعات درسی، زبان فرانسوی بود. اهداف مربوط به دانش آموزان از یک برنامه استغراقی عبارتند از: ایجاد و گسترش سطح بالایی از تسلط به زبان خارجی؛ ایجاد و بسط نگرش های مثبت به افرادی که آن زبان خارجی را صحبت می کنند و همچنین به فرهنگ آنان؛ ایجاد و گسترش مهارت های زبانی انگلیسی که متناسب با توقعات سنی و توانایی های آنان باشد؛ به دست آوردن مهارت ها و دانش مورد نظر در حوزه های محتوایی مندرج در برنامه تحصیلی.

اولین برنامه های استغراقی در کانادا در دهه ۱۹۷۰ در این راستا ایجاد شد تا دانش آموزان انگلیسی زبان شانس یادگیری زبان فرانسه را داشته باشند.

از آن زمان برنامه های استغراقی در بسیاری از مناطق آمریکای شمالی اتخاذ شد، و در نتیجه صورت های دیگری از این گونه برنامه ها تدوین گردید. در ایالات متحده، برنامه های استغراقی را برای بسیاری از زبان ها؛ از جمله زبان فرانسه، زبان آلمانی، زبان اسپانیولی، زبان ژاپنی، و زبان چینی، می توان مشاهده کرد.

برنامه های مهاجران در هنگام ورود به طور ویژه برای مهاجرانی که جدیدا وارد یک کشور شده اند و زبانی را برای ابقا نیاز دارند، طراحی شده است.

چنین زبان آموزانی معمولا نیازمند یادگیری این مورد هستند که چگونه از پس انواع مختلفی از محتوای جهان واقع به عنوان پایه ای برای ابقای اجتماعی برآیند. طراحی چنین دوره های در استرالیا از جمله اولین کارهایی بود که برای تلفیق ویژگی های مفهومی، نقشی، دستوری، و واژگانی که دور محور خاص مضمونها و موقعیت ها استوار بود، صورت گرفت. یک دوره درسی متعارف، زبان مورد نیاز برای برآمدن از پی کاغذبازی های اداری مهاجرین، یافتن مسکن، خرید کردن، پیدا کردن شغل، و از این قبیل را برآورده می سازد.

روش شناسی دوره های هنگام ورود استرالیایی ها، بر اساس روش مستقیم بود (اوزولينز ۱۹۹۳)، ولی شامل نقش گزاری و شبیه سازی بر پایه زبان مورد نیاز برای عملکرد در موقعیت های خاص نیز می شد.

در برنامه های هنگام ورود رایج، غالبا یک رویکرد توانش محور مورد استفاده قرار میگیرد که در آن یک برنامه درسی آموزشی بر اساس توانایی های زبان آموزان ساخته می شود و چنین مفروض است که این برنامه درسی نیاز موقعیت های گوناگون ابقا را برآورده سازد برنامه هایی برای زبان آموزان با تسلط کم انگلیسی (SLEP)، برنامه هایی هستند که توسط دولت ایجاد شده اند و به ویژه برای کودکانی هستند که والدین آنها باید در برنامه های هنگام ورود تحت تعلیم قرار بگیرند، ولی به صورت عام تری برای ارائه آموزش درون کلاسی یا تکمیلی برای هر کودک در سن مدرسه طراحی شد؛ کودکانی که توانش زبانی آنها برای مشارکت کامل در آموزش مدرسه ای عادی ناکافی بود. گونه های اولیه چنین برنامه هایی عمدتا دستور محور بودند. برنامه های جدیدتر SLEP تأکید بر ارائه زبان و مهارت های مورد نیاز جهت ورود به برنامه تحصیلی مدرسه ای عادی به دانش آموزان دارد. چنین مهارت هایی غالبا شامل یادگیری چگونه انجام دادن تکالیف تحصیلی و فهمیدن محتوای درسی از طریق یک زبان دوم است.

زبان برای مقاصد خاص (LSP) نهضتی است که می خواهد نیازهای زبانی یادگیرندگانی را که به زبان برای انجام دادن نقش های خاص (برای مثال، دانشجو، مهندس، تکنسین، پرستار) نیاز دارند، برآورده سازد.

این یادگیرندگان همچنین نیازمند یادگیری محتوا و مهارت های واقعی از طریق ابزار زبان دوم (و نه تسلط یافتن به خود زبان هستند. زبان برای مقاصد خاص به ویژه بر روی زبان انگلیسی برای علم و تکنولوژی (EST) تمرکز دارد. انستیتویی که دوره های زبان انگلیسی برای علم و تکنولوژی را برگزار می کند، دوره های تخصصی برای حمایت از زبان آموزان برای یادگیری خواندن مقالات علمی در علم کامپیوتر یا برای نوشتن مقالات و گزارش های تحصیلی در رشته مهندسی شیمی ارائه می کند. زبان انگلیسی برای مقاصد خاص و زبان انگلیسی برای علم و تکنولوژی باعث به وجود آمدن رشته های فرعی، از قبيل انگلیسی برای مقاصد ویژه (ESP)، انگلیسی برای مقاصد شغلی، (EOP)، و انگلیسی برای مقاصد تحصیلی (EAP) شده است.

در حال حاضر، دوره های محتوا محور در بسیاری از جاها متداول و رایج شده، و اغلب به عنوان اصل پایه ای در انواع دوره های انگلیسی به عنوان زبان دوم /انگلیسی به عنوان زبان خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. در این فصل به بررسی اصول زیربنایی آموزش محتوا محور می پردازیم و مشاهده می کنیم که چگونه این اصول در برنامه های آموزش زبان و مطالب آموزشی اعمال می شوند.