روش تلقینی ـ مبحث المان های درسی

اهداف روش تلقینی همانا ارائه مهارت محاوره ای و مکالمه ای در سطح پیشرفته و به سرعت است. ادعاهای زبانی این روش براساس تسلط یافتن زبان آموزان در فهرست های زیاد زوجهای واژگانی قرار دارد و در واقع به زبان آموزان چنین پیشنهاد می کند که مطلوب است که آنان چنین اهدافی را برای خود برگزینند. با وجود این، لازانف تأکید می کند که قدرت فزاینده حافظه، یک مهارت ایزوله نیست، بلکه نتیجه “تحریک مثبت و فراگیر شخصیت است.“ (لازانف، ۱۹۷۸)

یک دوره درسی که مبتنی بر روش تلقینی است، ۳۰ روز طول می کشد و متشکل از ده واحد مطالعه ای است. کلاس درس، چهار ساعت در روز، و شش روز در هفته برگزار می شود. تمرکز محوری هر واحد بر روی یک دیالوگ متشکل از ۱۲۰۰ کلمه است که به همراه آن دیالوگ فهرستی از واژگان و تفسیر دستور زبان ارائه می شود. دیالوگ ها بر حسب واژگان و دستور زبان درجه بندی شده اند.

در هر واحد درسی یک الگوی کاری وجود دارد. همچنین الگوی کاری برای تمامی بچه های کلاس نیز ارائه شده است. مطالعه هر واحد درسی در سه روز صورت می گیرد: روز اول، نصف روز؛ روز دوم، تمام روز؛ روز سوم، نصف روز. در اولین روز کار بر روی یک واحد درسی جدید، معلم بر روی محتوای عام (و نه ساختار آن واحد دیالوگی، صحبت می کند. سپس به زبان آموزان متن دیالوگ نوشته شده به همراه ترجمه آن به زبان مادری که در ستون مقابل نوشته شده، داده می شود. معلم به هر جوابی که درباره دیالوگ باشد، پاسخ می دهد. سپس این دیالوگ برای بار دوم و سوم به نحوی خوانده می شود که بعد بتوان راجع به آن بحث کرد. این کاری است که در روز اول صورت می پذیرد.

روزهای دوم و سوم به شرح و بسط اولیه و ثانوية متن پرداخته می شود. شرح و بسط اولیه متشکل است از تقلید، سؤال و جواب، خواندن و……. دیالوگ و کار کردن بر روی ۱۵۰ مقوله واژگانی جدید که در درس آمده است. شرح و بسط ثانویه بدین صورت است که باید زبان آموزان را تشویق کرد تا ترکیبات جدید از کلمات آمده در درس را درست کنند و گفته هایی براساس دیالوگ ها تولید کنند. داستان با مقاله ای که بر پایه دیالوگ است، خوانده می شود. زبان آموزان شروع به مکالمه و محاوره می کنند و نقش های کوچکی، برای پاسخ به متن خوانده شده، به عهده می گیرند.

در طی دوره درسی، دو مهلت برای تعمیم مطلب وجود دارد. در اواسط دوره درسی از زبان آموزان خواسته می شود تا زبان مقصد را در محیطی که آن زبان در آنجا باید به کار برود (برای مثال، در هتل یا رستوران) به کار ببرند. آخرین روز دوره درسی هم به عملکرد زبان آموزان می پردازد. زبان آموزان نمایشنامه ای را می سازند که مبتنی بر مطالب ارائه شده در طی دوره است. قواعد و نقش ها مشخص می شود، ولی از زبان آموزان انتظار می رود تا في البداهه صحبت کنند و نه از روی حفظیات خود. همچنین از آزمون های کتبی در سراسر دوره استفاده می شود و این آزمونها و عملکرد زبان آموزان در روز پایانی دوره درسی مورد بررسی قرار می گیرد.

فعالیت های یادگیری به کار گرفته شده در این روش، شامل تقلید، سؤال و جواب، و نقش گزاری است یعنی آن فعالیت هایی است که معلمین زبان در روش های دیگر آنها را معمولی و متعارف محسوب می کنند‘‘ (استیک، ۱۹۷۶). آن نوع از فعالیت ها که بیشتر مختص به روش تلقینی است، فعالیت های شنیداری است که معطوف به متن و واژگان متن هر واحد درسی است. این فعالیت ها نوعا بخشی از مرحله پیش از درس اصلی محسوب می شود که در اولین روز از یک واحد درسی جدید صورت می پذیرد. زبان آموزان ابتدا متن جدید را می بینند و سپس در مورد آن با معلم بحث می کنند. در خوانش دوباره، زبان آموزان در حالی که با آرامش در صندلی های چرخان نشسته اند، به معلم که متن را به نحوی خاص می خواند، گوش می دهند.

نقش زبان آموز به دقت مقرر و تعیین شده است. حالت ذهنی زبان آموزان برای موفقیت در یادگیری نقش اساسی دارد، و به همین دلیل است که زبان آموزان باید از مواردی که باعث انحراف ذهن و حواس پرتی می شود، دوری کنند و ذهن خود را فقط معطوف به رویه های ارائه شده در این روش نمایند. زبان آموزان نباید سعی در محاسبه، جرح و تعدیل، یا مطالعه مطالب ارائه شده نمایند، بلکه باید حالتی شبه انفعالی داشته باشند که در آن مطالب به سوى (ذهن) آنها می رود و آنها را در بر می گیرد. از زبان آموزان انتظار می رود تا رفتار کودکانه را تحمل کنند و در واقع آن را در خودشان تقویت کنند. البته تا حدودی این کار توسط اذعان داشتن به اقتدار مطلق معلم صورت میگیرد و بخشی نیز توسط ارائه فعالیت ها و تکنیک های طراحی روش تلقینی شده برای کمک به آنان در راستای دستیابی به اعتماد به نفس، خودجوشی، و پذیرندگی کودکانه ایجاد می شود. چنین فعالیت هایی شامل نقش گزاری، بازی ها، آواز خوانی، و تمرینات ژیمناستیکی است (بنکرافت، ۱۹۷۲)

آرمانی این است که گروه بندی زبان آموز به صورت گروههای همگن اجتماعی باشد. تعداد زبان آموزان در هر گروه ۱۲ نفر است که به طور مساوی (یعنی شش به شش) دختر و پسر در هر گروه وجود دارد. زبان آموزان به صورت دایره ای می نشینند که خود باعث ترغیب تبادل کلامی رودررو و شرکت در فعالیت می شود.

نقش اصلی معلم همانا ایجاد موقعیت هایی است که در آن زبان آموز بیشترین حالت تلقین پذیری را دارد، و سپس مطالب زبانی به نحوی تدریس می شود که باعث افزایش درک و یادسپاری مثبت در زبان آموز شود. الازانف چند رفتاری را که از معلم توقع میرود تا در هنگام ارائه درس داشته باشد، به صورت فهرست زیر عرضه می دارد.

۱۔ اعتقاد مطلق خود به روش تلقینی را نشان دهید.

۲- به لحاظ رفتار و لباس پوشیدن، بسیار دقیق و مشکل پسند باشید.

۳- مراحل اولیه فرایند تدریس را به دقت سازماندهی کرده و آن را مورد مشاهده قرار دهید – این مورد حاوی انتخاب و پخش موسیقی و همچنین منظم و مرتب بودن می شود.

۴- نگرشی موقرانه و جدی درباره کلاس درس داشته باشید.

۵- آزمون بگیرید و به ورقه های ضعیف، سنجیده و با ظرافت پاسخ دهید. (البته اگر وجود داشته باشد) – به نگرش های جهانی و نه نگرش های تحلیلی در مورد مطالب تأکید کنید.

۷۔ حرارت و اشتیاق متوسطی را در طول کلاس از خود نشان دهید.

مطالب آموزشی حمایتی اصلی شامل متن و نوار ضبط و ضبط صوت؛ و مطالب آموزشی حمایتی غیر مستقیم شامل موسیقی و نحوه آرایش کلاس درس است.

متن براساس ده واحد درسی که قبلا توصیف شد، ساخته شده است. کتاب درسی باید دارای قدرت عاطفی، کیفیت ادبی، و شخصیت های جذاب باشد. مشکلات زبانی باید به نحوی گفته شود که باعث ناراحتی و حواس پرتی زبان آموزان از محتوا نشود. ’’مضمونهای آسیب زا ازرالحاظ روان شناختی و مقولات واژگانی ناراحت کننده باید کنار گذاشته شود، رون ۱۹۷۸). هر واحد درسی باید حول محور یک ایده واحد باشد که دارای مضمونها فرعی متنوعی است، یعنی درست همان طور که در زندگی واقعی چنین است‘‘

اگرچه مطالب زبانی في نفسه نقش اساسی در روش تلقینی ندارند ولی محیط یادگیری نقش محوری را در این روش دارد که باعث می شود عناصر مهم محيط به اختصار ذکر شود. محیط (که به معنای مطالب حمایتی غیر مستقیم است) در برگیرنده ظاهر کلاس درس (شاد و درخشان)، مبلمان (صندلی های مبلی چرخان که به صورت دایره ای چیده شده است)، و موسیقی لارگوی باروک)، است.

 برای مطالعه قسمت ” روش تلقینی ـ مبحث رویه” کلیک کنید